2000 දී චීනයේ ෆුකාං අසලදී හමු වූ ෆුකාං උල්කාපාත පල්ලසයිට් උල්කාපාතයක් බවට පත් කරන්නේ කුමක් ද? 2000 දී නිර්නාමික කඳු නගින්නෙකු චීනයේ ෂින්ජියැන් උයිගර් පළාතේ ෆුකාන්ග් අසල ගෝබි කාන්තාරයේ දී කිලෝග්‍රෑම් 1,003 ක උල්කාපාතයක් හමු විය. කතාව යන ආකාරය අනුව මෙම කඳු නගින්නා මෙම කඳු මුදුනේ ආහාර ගැනීම නතර කර ඇති අතර එය කුමන ආකාරයේ පාෂාණයක්ද යන්න පිළිබඳව කුතුහලයක් ඇති කර තිබේ.
ග්‍රහලෝකයක වායුගෝලයට ඇතුළු වන උල්කාපාතයක් උල්කාපාත හෝ වෙඩි තැබීමේ තරුවක් ලෙස හැඳින්වේ. ඔවුන් සාමාන්‍යයෙන් වායුගෝලය හරහා යන අතරමගදී ගිනිබත් වේ. එය ගොඩබිමට යන උල්කාපාතයක් ලෙස හැඳින්වේ. ෆුකාං වල ස්කන්ධය බැක්ලයිට් පෙති පුරාණ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ නිර්මාණය කරන ලද පැල්ලම් සහිත වීදුරු ජනේල සිහිපත් කරයි.
ඩයනෙටරි වෙත අනුගත වීම ග්‍රහ විද්‍යා විද්‍යා ආයතනයට (නාසා) අනුව උල්කාපාත දිය ඇලි 1,100 ක් පමණ නිරීක්ෂණය කර සොයා ගෙන ඇත. ෆුකාං උල්කාපාත එවැනි එකක් නොවීය. එය පැමිණෙන බව කිසිවෙකු දුටු බවට වාර්තාවක් නොමැත. උල්කාපාත 40,000 ක් පමණ පෘථිවියට යන ගමනේදී නිරීක්ෂණය වී නොමැත. වාර්ෂිකව උල්කාපාත 500 ක් පමණ පෘථිවියට ළඟා වන බව ආයතනය ගණන් බලා ඇත.
බොහෝමයක් උල්කා සාගරයට හෝ පෘථිවියේ දුර බැහැර ප්‍රදේශවලට වැටේ. සෑම අවුරුද්දකම උල්කාපාත ඇල්ල 10 කට වඩා අඩු ප්‍රමාණයක් නැවත ලබා ගනී. ෆුකාං උල්කාපාත 2005 පෙබරවාරි මාසයේ ටක්සන් මැණික් හා ඛනිජ ප්‍රදර්ශනයේදී ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. එහිදී එහි බර කිලෝග්‍රෑම් 983 කි. සොයා ගැනීමට පෙර උල්කාපාතයෙන් කිලෝග්‍රෑම් 20 ක් පමණ ඉවත් කර ඇත.
පල්ලසයිට් උල්කාපාත - ෆුකාං උල්කාපාත යනු පල්ලසයිට් උල්කාපාතයකි. 1772 දී ක්‍රස්නොජාර්ස්ක් පල්ලසයිට් විස්තර කළ ජර්මානු වෛද්‍යවරයකු හා ස්වභාව විද්‍යාඥයෙකු වන සයිමන් පීටර් පල්ලස්ගේ නමින් මෙය නම් කළා.ගල් යකඩ උල්කාපාත සෑදී ඇත්තේ දළ වශයෙන් සමාන සිලිකේට් ද්‍රව්‍ය හා නිකල්-යකඩ ලෝහ වලින්ය. පල්ලසයිට් යනු ගල්-යකඩ උල්කාපාතවල උප සමූහයකි.
පල්ලසයිට් සෑදී ඇත්තේ සිලිකේට් ඛනිජයක් වන ඔලිවයින් ස්ඵටික වටා නිකල්-යකඩ ලෝහ ජාලයකින්. ඔලිවයින් යනු පෘථිවියේ බාසල්ට්, ගබ්බ්‍රෝ, ඩුනයිට්, ඩයබේස් වැනි නීරස හා අල්ට්‍රාමාෆික් ජ්වලිත පාෂාණ වල දක්නට ලැබෙන පාෂාණ සාදන ඛනිජයකි.කියන්නේ පෘථිවියේ බාසල්ට්, ගබ්බ්‍රෝ, ඩුනයිට්, ඩයබේස් සහ පෙරිඩොටයිට් වැනි පාෂාණමය හා අල්ට්‍රාමාෆික් ජ්වලිත පාෂාණ වල දක්නට ලැබෙන පාෂාණ සාදන ඛනිජයක්.
ඔලිවයින් යනු මැණික් ගල් පෙරිඩෝට් (අගෝස්තු මාසයේ උපන් ගල) සෑදෙන ඛනිජයක්. පෘථිවිය ඔලිවයින් ආවරණයේ පවතින අතර ගිනිකඳු පුපුරා යාමෙන් මතුපිටට විසි වන සීනොලිත් වල ද දක්නට ලැබේ. එ්ත් ෆුකාං උල්කාපාතයේ අප දන්නා විදියට පිටසක්වළ ඔලිවයින් ද ඇත. ඔලිවයින් අඩංගු පල්ලසයිට් උල්කාපාත අඟහරු සහ බ්‍රහස්පති අතර කක්ෂගත වූ පාෂාණමය ග්‍රහලෝකයක ආවරණයෙන් එන බව කියයි.
එහෙම නම් ග්‍රහලෝකයකින් නොවේ නම් එය සුවිශේෂී පාෂාණ ආවරණයක් සහ ලෝහමය හරයක් “අවකලනය කළ” විශාල ග්‍රහකයක් වෙතින් පැමිණෙන්නට ඇත. පල්ලසයිට් උල්කාපාත ඉතා කලාතුරකින් දක්නට ඇත. මොකද ඒවා ඉතා සුළු ප්‍රමාණයක් පෘථිවි වායුගෝලය හරහා ගමන් කරන්නෙ පෘථිවියට ගොඩබෑමට. සමහරු පවසා ඇත්තේ සියලුම උල්කාපාතවලින් සියයට එකකටත් වඩා අඩු ප්‍රමාණයක් පල්ලසයිට් බවය.ග්‍රහ විද්‍යා ආයතනයට අනුව උල්කාපාත දිය ඇලි 1,100 ක් පමණ නිරීක්ෂණය කර සොයා ගෙන ඇත. උල්කාපාත 40,000 ක් පමණ පෘථිවියට යන ගමනේදී නිරීක්ෂණය වී නොමැත.
ෆුකාං උල්කාපාතයේ වයස කීයද? මීට වසර 4,500,000,0O0 කට පමණ පෙර අපේ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ මුල් අවධියේදී විනාශ වූ ග්‍රහලෝකයකින් හෝ වෙනස් වූ ග්‍රහකයකින් ෆුකාං උල්කාපාත පැමිණ ඇතැයි සැලකෙනවා. පෘථිවි වායුගෝලයට ඇතුළු වීමෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ නොවන උල්කාපාත සාමාන්‍යයෙන් ගොඩබෑමට පෙර සිටම ඉතා කුඩාම කැබලිවලට කැඩී යයි. ගොඩබෑම සාමාන්‍යයෙන් උල්කාපාත විශාල ප්‍රමාණයක් වාෂ්පීකරණය කරයි. චීනයේ ගෝබි කාන්තාරයට නිර්නාමික කඳු නගින්නෙකු විසින් කිලෝග්‍රෑම් 1,000 ක උල්කාපාතයකට ඇති අන්තරායට පුදුම වුණා.
ෆුකාං උල්කාපාත ගැන සොයාගෙන ඇති දේ ඇරිසෝනා විශ්ව විද්‍යාලයේ ආචාර්ය ඩැන්ටේ ලෝරෙටා 2005 ටක්සන් මැණික් හා ඛනිජ ප්‍රදර්ශනයේදී ෆුකාං උල්කාපාත දුටුවේය. ෆුකාං උල්කාපාත ටක්සන්හි ඇරිසෝනා විශ්ව විද්‍යාලයේ නිරිතදිග උල්කාපාත මධ්‍යස්ථානය, චන්ද්‍ර හා ග්‍රහ රසායනාගාරයේදී විමර්ශනය කරන ලදී. ඔවුන්ගේ සොයාගැනීම චන්ද්‍ර හා ග්‍රහ විද්‍යාව XXXVII (2006) යි.
පරීක්ෂකයෝ උල්කාපාතයෙන් ඔප දැමූ ස්ලැබ් විශ්ලේෂණය කළ අතර ෆුකාන්ග්හි ඔලිවයින් වලින් පොහොසත් ප්‍රදේශවල තුනී කොටස් සකස් කළා. කණ්ඩායමේ සොයාගැනීම් වලින් උපුටා ගැනීමක් මෙන්න. “ සෙන්ටිමීටර 11 ක් දක්වා විෂ්කම්භයකින් යුත් “දැවැන්ත” ඔලිවයින් පොකුරු කලාප කිහිපයක් ෆුකාන්ග්හි අඩංගු වන අතර තුනී ලෝහ නහර පළල මිලිමීටර කිහිපයක් පමණි. ඔලිවයින් හැඩයෙන් වටකුරු සිට කෝණික දක්වා වෙනස් වේ. ඔලිවයින් ධාන්යවල උප කුලකයක් අධික ලෙස කැඩී ඇති අතර “වළාකුළු” පෙනුමක් පෙන්නුම් කරයි. අනෙකුත් ඔලිවයින් අස්ථිර හා පැහැදිලි ය.”
ඒවායේ ප්‍රමාණය 5 ට වඩා අඩුය ඇරිසෝනා විශ්ව විද්‍යාලය ෆුකාං උල්කාපාතයේ කිලෝග්‍රෑම් 31නිදර්ශකයක් අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යයි. ෆුකාං පල්ලසයිට් පිළිබඳ ඔවුන්ගේ වෙබ් අඩවිය එය විස්තර කරන්නේ “ස්වාභාවික කොස්මික් තේජස පිළිබඳ වඩාත්ම දර්ශනීය උදාහරණය” ලෙස ය. කියුරේටර් මර්වින් කිල්ගෝර් සතුව ෆුකාං උල්කාපාතයේ කිලෝග්‍රෑම් 31 ක නිදර්ශකයක් ද ඇත.
පල්ලසයිට් පල්ලසයිට් බවට පත් කරන ඔලිවයින් ස්ඵටික කාවැද්දීම ද මෙම උල්කාපාත හොල්මන් සුන්දර කරයි.
නිකල්-යකඩ අනුකෘතිය තුළ විසිරී ඇති ඔලිවයින් හරහා ආලෝකය ගමන් කරන විට ආලෝකය දක්වා රඳවා ඇති ෆුකාං උල්කාපාත පෙති දිලිසෙන බවක් පෙනේ.මේවා අඳුරු ගැටිති නොව දළ වශයෙන් 50-50 අතර ලෝහ හා ඔලිවයින් ස්ඵටික වලින් සමන්විත වේ. ඊයම් ජාලයක් තුළ පැල්ලම් සහිත වීදුරු කට්ටලයක් හරහා ආලෝකය විහිදුවනු ඇතැයි සිතන්න, නමුත් මෙම “කවුළුව” අවුරුදු 4,500,000,000 කට වඩා පැරණි හා ගැඹුරු අභ්‍යවකාශයේ සිට බවත් මතක තබා ගන්න.
නිරිතදිග උල්කාපාත රසායනාගාරය ෆුකාං උල්කාපාත විස්තර කරන්නේ මෙසේ ය: “ෆුකාං පල්ලසයිට් විසින් කීර්තිමත් නිකල්-යකඩ අනුකෘතියක ආකාශ කහ-කොළ ඔලිවයින් ස් ඵටික පෙන්වයි. ෆුකාං ස්කන්ධයෙන් බැක්ලයිට් පෙති සිහිපත් වේ. ෆුකාන් උල්කාපාත වෙන්දේසිය.
වෙන්දේසියේදී ෆුකාං උල්කාපාත එකතු කරන්නන් ෆුකාං උල්කාපාත පෙති ලබා ගැනීමට උනන්දු වෙනවා . 2020 පෙබරවාරියේදී ඔබට ෆුකාං උල්කාපාතයේ ග්‍රෑම් 16.7 ක් සහ ග්‍රෑම් 17.8 ක් ඩොලර් 584.50 කට හෝ ඩොලර් 623.00 කට උල්කාපාත for-sale.com වෙතින් මිලදී ගන්න පුළුවන්. කුඩා කැබලි තොගයෙන් ඉවතට යයි. ටිකක් ලොකු ඒවා සඳහා වෙළඳපොල ඇත.
2008 අප්‍රේල් මාසයේදී බොන්හැම්ස් වෙන්දේසියේ ෆුකාං උල්කාපාතයේ කිලෝග්‍රෑම් 420 ක ස්කන්ධයක් වෙන්දේසියට ඉදිරිපත් කරන ලදී. එය “ලෝකයේ වඩාත්ම දර්ශනීය උල්කාපාත අතිවිශිෂ්ට අභ්‍යවකාශ මැණික් සොයා ගැනීම” ලෙස අලෙවි කරන ලදී. අඟල් 36 කින් අඟල් 19 කින් යුත් කවුළුවක් එහි ඔලිවයින්-ලෝහ අනුකෘතියට පෙන්වීම සඳහා එය කපා ඔප දමා ඇත. ෆුකාං උල්කාපාතයේ ප්‍රධාන ස්කන්ධ පරාසයේ මිල ගණන් ලැබෙනු ඇතැයි වෙන්දේසි හා උල්කාපාත නිරීක්ෂකයින් අපේක්ෂා කළා.
නිරීක්ෂකයින් අපේක්ෂා කළේ ෆුකාං උල්කාපාතයේ ප්‍රධාන ස්කන්ධයට ඩොලර් 2,000,000 ක මිල ගණන් ලැබෙනු ඇති බවයි. එක් ඔන්ලයින් කියුරේටරයක් සහ වෙන්දේසි සමූහයක් ෆුකාං උල්කාපාත “පෘථිවියේ මෙතෙක් ලබා දී ඇති වඩාත්ම මිල අධික උල්කාපාත 10” හි අංක එකට ලැයිස්තුගත කර ඇත. අවාසනාවකට මෙන් ෆුකාං විකිණීමට බොන්හැම්ස් දැරූ උත්සාහයට කිසිදු ලංසුවක් නොලැබුණි. එම වෙන්දේසියේදී අවුරුදු 130,000,000 ක් පැරණි ඩයිනොසෝර් ගොම (කොප්‍රොලයිට්) කෑලි දෙකක් ඩොලර් 960 කට අලෙවි විය.
සාර්ව දර්ශන නිදර්ශකයේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන නිරීක්ෂණය වන්නේ එහි අතිවිශාල ස්කන්ධය සහ විශාල ඔලිවයින් “පොකුරු” තිබීම හා එය සමස්ථ නිදර්ශකය පුරා විෂමජාතීයව බෙදා හැරීමයි. 2019 ජූලි මාසයේදී ෆුකාං උල්කාපාතයේ අඟල් 2.5 අඟල් 2.5 අඟල් 1.66 ක බ්ලොක් එකක් “සඳ සහ ඉන් ඔබ්බට උල්කාපාත වලින් ස්ටයිෆ්ලර් එකතුවෙන්” අන්තර්ජාල වෙන්දේසියක් මගින් ඉදිරිපත් කරන ලදී.
ඒ ඩොලර් 25,000 ත් 35,000 ත් අතර ඇස්තමේන්තුවක් සමඟයි. ෆුකාං උල්කාපාතයේ වටිනාකම ලැබෙන්නේ එහි දුර්ලභත්වය හා අලංකාරය නිසාය. ඊට වටිනාකම ලැබෙන්නේ සැබවින්ම ප්‍රමාණයේ කාර්යයක් නිසා නොවේ. පල්ලිසෙට් යනු උල්කාපාත පංති අතර සැබෑ සුලුතරයකිෆුකාං උල්කාපාත පෘථිවියේ “ශ්‍රේෂ්ඨතම පහර 10 න්” එකක් නොවේ.
නව විද්‍යාඥයා පෘථිවියට පහර දීම සඳහා විශාලතම උල්කාපාත හයේ ලැයිස්තුවක් සම්පාදනය කළේය. ඒවා නම් 1908 දී සයිබීරියාවේ ටුන්ගුස්කා. 2013 දී රුසියාවේ චෙල්යාබින්ස්ක්, චික්සුලුබ් (ඩයිනසෝර්ඝාතකයා), මීට වසර බිලියන දෙකකට පෙර දකුණු අප්‍රිකාවේ
වර්ඩෙෆෝර්ට් ඩොම්, 1990 ගණන්වලදී හමු වූ දකුණු අප්‍රිකාවේ මොරොක්වෙන්ග් සහ දැන් පෘථිවියේ පැරණිතම අඟහරු කැබැල්ල වන ඇන්ටාක්ටිකාවේ ඇලන් හිල්ස් 84001 ය.
උපුටා ගැනීමකි...
0 comments:
Post a Comment